Obserwacja biologiczna pomaga zdobyć doświadczenie i wiedzę o otaczającej nas przyrodzie. Poznaje się dzięki temu funkcjonowanie, budowę oraz zachowanie wielu organizmów żywych. Przebywanie w środowisku naturalnym pomaga wyrabiać zmysł obserwowania przyrody, właściwego wnioskowania i kształtowania własnych opinii, pod warunkiem, że dane obserwacje będą przeprowadzone z przestrzeganiem wszystkich zasad i przy użyciu odpowiedniego sprzętu.
Obserwacje można prowadzić w wielu miejscach. Część osób dokonuje ich w swoim własnym domu. Wykorzystuje się też pracownie biologiczne lub tak zwane zajęcia w terenie. Skuteczne obserwacje muszą być właściwie przygotowane. Potencjalny obserwator powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu, który zamierza badać. Warto, by wyposażył się w specjalny sprzęt, znacznie ułatwiający prowadzenie obserwacji.

Podstawowymi narzędziami, wykorzystywanymi w obserwacjach biologicznych są trzy przedmioty. Jest to lornetka, pomagająca w obserwacji odległych przedmiotów lub zwierząt. Dzięki jej możliwościom można obserwować karmienie piskląt, przeloty ptaków czy budowanie gniazda. Lornetkę wykorzystuje się wszędzie tam, gdzie nie możemy podejść. Obserwując zachowania zwierząt, bardzo łatwo popełnić błąd i je spłoszyć. Dlatego należy wykluczyć takie ryzyko i zastosować właśnie lornetkę. Kolejnym pomocnym narzędziem jest lupa. Doskonale sprawdzi się ona w przypadku oglądania budowy roślin, grzybów czy kwiatów. Lupa powiększa przedmiot, który możemy wziąć do ręki, więc nie może być wykorzystywana na większych powierzchniach. Można z niej korzystać wewnątrz jak i na zewnątrz. W przeciwieństwie do lornetki jest zdecydowanie mniejsza i bardziej poręczna. Ostatnim elementem poprawiającym jakość obserwacji biologicznych jest mikroskop. To zdecydowanie największy i najdroższy sprzęt do tego celu. Z drugiej strony, służy do obserwacji naprawdę małych organizmów i korzysta się z niego prawie wyłącznie w pracowniach biologicznych. Dość trudno zabrać mikroskop ze sobą i w warunkach polowych z niego korzystać.

Prowadzenie obserwacji to doskonały sposób na poznanie środowiska, które nas otacza i zdobycie przydatnej wiedzy. Należy jednak pamiętać, że prawidłowo przeprowadzona obserwacja powinno odbywać się w ciszy i być poprzedzona doskonałym przygotowaniem. Przyroda nie lubi, kiedy się jej przeszkadza. Każdy obserwator powinien pamiętać, że jego zajęcie nie może opierać się na niszczeniu przyrody. Nie wolno niszczyć objętych ochroną roślin, zabijać zwierząt dziko żyjących oraz ingerować w przyrodę używając środków chemicznych. Obserwacja polega na nieinwazyjnym przyglądaniu się naturze.