Nosówka to jedna z najgroźniejszych chorób wirusowych dotykających psy. Pomimo dostępności skutecznych szczepień, wciąż stanowi poważne zagrożenie dla czworonogów, szczególnie młodych lub niezaszczepionych. W tym artykule omówimy najważniejsze aspekty tej choroby – od objawów po rokowania – by każdy właściciel psa mógł rozpoznać zagrożenie i odpowiednio zareagować.

Czym jest nosówka i jak się przenosi?

Nosówka (łac. Canine distemper) to wysoce zaraźliwa choroba wirusowa wywoływana przez paramyksowirus CDV (Canine Distemper Virus). Wirus atakuje jednocześnie kilka układów organizmu psa – oddechowy, pokarmowy, nerwowy oraz skórę, co powoduje różnorodne i często dramatyczne objawy kliniczne.

Zakażenie następuje najczęściej drogą kropelkową poprzez bezpośredni kontakt z wydzielinami chorego zwierzęcia: śliną, moczem, kałem czy wydzieliną z oczu i nosa. Wirus może przetrwać w środowisku nawet kilka godzin, co sprawia, że pośredni kontakt z chorym zwierzęciem również stanowi realne zagrożenie dla Twojego pupila.

Na nosówkę szczególnie narażone są:

• Szczenięta po zaniku odporności przekazanej przez matkę (6-12 tydzień życia)
• Psy nieszczepione lub z niepełnym schematem szczepień
• Zwierzęta o obniżonej odporności, osłabione innymi chorobami
• Psy przebywające w dużych skupiskach (schroniska, hodowle)

Objawy nosówki u psa – jak rozpoznać chorobę?

Nosówka może przebiegać w różnych formach, a jej objawy zależą od wieku psa, jego odporności oraz szczepu wirusa. Inkubacja choroby trwa zazwyczaj 3-7 dni, po czym pojawiają się pierwsze symptomy. Szybkie rozpoznanie objawów może uratować życie Twojego psa.

Wczesne objawy nosówki

Początkowo objawy mogą przypominać zwykłe przeziębienie, co często bywa mylące dla właścicieli:

• Podwyższona temperatura ciała (39-41°C)
• Osowiałość i apatia – pies staje się mniej aktywny i reaguje słabiej na bodźce
• Utrata apetytu i wyraźny spadek zainteresowania jedzeniem
• Wodnista wydzielina z oczu i nosa – początkowo przezroczysta
• Suchy, męczący kaszel i trudności z oddychaniem

Zaawansowane stadium choroby

W miarę postępu zakażenia, objawy stają się bardziej charakterystyczne i intensywne:

• Ropna, gęsta wydzielina z oczu i nosa
• Zapalenie spojówek z zaczerwienieniem i obrzękiem powiek
• Silne odwodnienie widoczne w zapadniętych oczach i utracie elastyczności skóry
• Uporczywe wymioty i biegunka (często z domieszką krwi)
• Zapalenie płuc objawiające się dusznością i sinym zabarwieniem błon śluzowych
• Hiperkeratoza (zgrubienie i stwardnienie) opuszków łap i nosa, powodująca bolesność przy chodzeniu

Objawy neurologiczne

W najbardziej zaawansowanym stadium, wirus atakuje układ nerwowy, co objawia się szczególnie niepokojącymi symptomami:

• Drgawkami i konwulsjami, które mogą wystąpić nagle i być bardzo intensywne
• Nieskoordynowanym ruchem (ataksja) – pies chwieje się i ma problemy z utrzymaniem równowagi
• Mimowolnymi skurczami mięśni, szczególnie twarzy i kończyn
• Paraliżem, początkowo kończyn tylnych, a następnie przednich
• „Żującymi” ruchami szczęki i obfitym ślinotokiem – bardzo charakterystyczny objaw, niemal patognomoniczny dla nosówki

Pojawienie się objawów neurologicznych znacząco pogarsza rokowania, nawet jeśli pies przeżyje, często pozostają trwałe uszkodzenia układu nerwowego.

Diagnoza i leczenie nosówki

Rozpoznanie nosówki wymaga specjalistycznej diagnostyki weterynaryjnej. Przy podejrzeniu choroby nie zwlekaj z wizytą u lekarza – każda godzina może mieć znaczenie. Weterynarz może zlecić:

• Badania krwi (morfologia, biochemia) – wykazujące m.in. leukopenię (obniżoną liczbę białych krwinek)
• Testy PCR wykrywające materiał genetyczny wirusa w wydzielinach lub krwi
• Badania immunologiczne wykrywające przeciwciała przeciwko wirusowi
• Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego w przypadku objawów neurologicznych

Niestety, nie istnieje lek przeciwwirusowy skutecznie eliminujący wirusa nosówki. Leczenie ma charakter objawowy i wspierający organizm w walce z infekcją:

• Antybiotykoterapia (zapobieganie wtórnym infekcjom bakteryjnym, które często towarzyszą nosówce)
• Leki przeciwwymiotne i przeciwbiegunkowe łagodzące objawy ze strony układu pokarmowego
• Płynoterapia i wyrównywanie elektrolitów, kluczowe przy odwodnieniu
• Leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne redukujące dyskomfort
• W przypadku objawów neurologicznych – leki przeciwdrgawkowe i neuroprotekcyjne
• Suplementacja witamin, szczególnie witaminy A, wspierającej regenerację nabłonków
• Tlenoterapia przy ciężkich zaburzeniach oddychania

W ciężkich przypadkach konieczna jest hospitalizacja i intensywna terapia pod stałym nadzorem weterynaryjnym. Proces leczenia może trwać kilka tygodni, a pełna rekonwalescencja nawet kilka miesięcy. Opieka domowa nad chorym psem wymaga dużego zaangażowania i cierpliwości.

Rokowania i możliwe powikłania

Rokowania w przypadku nosówki zależą od kilku kluczowych czynników:

• Wieku i ogólnego stanu zdrowia psa przed zachorowaniem
• Szybkości podjęcia leczenia – im wcześniej, tym lepsze rokowania
• Szczepu wirusa i nasilenia objawów klinicznych
• Obecności objawów neurologicznych, które znacząco pogarszają prognozy
• Jakości opieki weterynaryjnej i pielęgnacyjnej

Śmiertelność w przypadku nosówki wynosi od 30% do nawet 80% u szczeniąt i psów z objawami neurologicznymi. Nawet jeśli zwierzę przeżyje, mogą wystąpić trwałe powikłania wpływające na jakość życia psa:

• Przewlekłe zapalenie płuc i trwałe uszkodzenie tkanki płucnej
• Zaburzenia neurologiczne (nawracające drgawki, zaburzenia koordynacji ruchowej)
• Uszkodzenia narządu wzroku, włącznie z częściową lub całkowitą ślepotą
• „Nosówkowe zęby” – hipoplazja szkliwa u szczeniąt, powodująca problemy stomatologiczne w przyszłości
• „Pląsawica” – zespół mimowolnych ruchów ciała pojawiający się nawet kilka miesięcy po wyzdrowieniu, określany też jako „syndrom gwiezdnego patrzenia”

Zapobieganie nosówce – szczepienia to podstawa

Nosówka to choroba, której znacznie łatwiej zapobiegać niż leczyć. Najskuteczniejszą i najtańszą metodą profilaktyki są regularne szczepienia według schematu zalecanego przez lekarza weterynarii:

• Szczenięta powinny otrzymać pierwszą dawkę szczepionki w 6-8 tygodniu życia, gdy maleje poziom przeciwciał matczynych
• Kolejne dawki podawane są co 3-4 tygodnie do ukończenia 16 tygodnia życia (zwykle 2-3 dawki)
• Następnie szczepienie przypominające po roku od ostatniej dawki z serii podstawowej
• U dorosłych psów szczepienia przypominające wykonuje się co 1-3 lata, zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii i specyfiką preparatu

Oprócz szczepień warto pamiętać o dodatkowych środkach ostrożności:

• Unikanie kontaktu szczeniąt i niezaszczepionych psów z potencjalnie chorymi zwierzętami
• Zachowanie szczególnej ostrożności w miejscach dużego skupiska psów (wystawy, parki dla psów, schroniska)
• Regularne kontrole weterynaryjne, zwłaszcza przy pierwszych niepokojących objawach
• Odpowiednia, zbilansowana dieta wzmacniająca odporność
• Izolacja chorych zwierząt, by zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa

Nosówka nie stanowi zagrożenia dla ludzi – wirus CDV nie przenosi się na człowieka, jednak może zarażać inne gatunki zwierząt, m.in. lisy, wilki, fretki czy pandy.

Nosówka pozostaje jedną z najgroźniejszych chorób wirusowych psów. Dzięki powszechnym szczepieniom jej występowanie znacznie się zmniejszyło, jednak wciąż stanowi realne zagrożenie, szczególnie dla niezaszczepionych zwierząt. Szybka reakcja na pierwsze objawy i natychmiastowa konsultacja weterynaryjna mogą uratować życie Twojego pupila. Pamiętaj – w przypadku nosówki czas odgrywa kluczową rolę, a profilaktyka w postaci regularnych szczepień to najlepsza i najskuteczniejsza ochrona, jaką możesz zapewnić swojemu czworonożnemu przyjacielowi.